JULIO CESAR ETA AUGUSTO

Julio Cesar  (k. a. 100eko uztailaren 12 - k. a. 44ko martxoaren 13)

Diktadura militar eta politiko horrek Errepublika itu zen Erroman. Erromatar familia zaharreko batetik, greziar greziar maizuen hezi zen.

Bere gaztaroan, alderdi politiko hurbildu zen “jendea”. Alderdi eta herri lanak laguntza pertsona irabazi zituzten. Eta bere prestigioa altxatu zen desberdinen posizioak okupatzen: alkateak, pontifize handiakPraetor eta Hispania Ultrior dela propretor.

Lortu zuen arrakasta politiko handia bateratzeko aurkariek bi buruzagi, Craso eta Ponpeio, boterea partekatzeko triumbirato batean nor sartu eta berak ere Senatuan.

Onoren kontsul aukeratua izan zen eta planteatu ospea lursailak eta beteranoak ta langabetuen artean partizioak… Baina bere anbizio politikoak hratago joan ziren, hainbat probintziatan, Galia, Narbonne eta Iliria kontrola hartu zuen. Triumbirato du Luca Hitzarmena, eta hori abantaila izan osagai bakoitzeko indartu egin zuen. Craso hil eta Ponpeio lehia hazi. Cesarrek Galia, Brithaina Handian eta Alemanian gainerkoa konkistatu, lurralde domeinua handi bat, ekialdean antzekoak zituen.  Guzti hori Ponpeio kexkatu zuen eta Gerra Civil bat hasi zuen hiru urtez. Gerra horretan, Julio Cesar irabazi zuen. Julio Cesar, Roma eta Italia konkistatu zituen. Hispania inbaditu zuen eta gero Orientera joan zen non Ponpeio zegoen eta Julio Cesar, Ponpeio jarraitu zuen Egiptoraino eta gero Ponpeio hil zuen. Cesarrk, borrokan jarraitu zuen Pontoko erregea eta Pharnaces erregea garaituz Zela batailan.

Augusto

Lehen erromatar enperadorea izan zen. Julio Cesarren iloba izan zen eta bere oinordekoa izendatu zion. Julio Cesar hil ostean, Augusto borroka bat hasi zuen Marco Antonnioren kontra Modeneko borrokan bakarrik 20 urtekin. Kontsula izan zen eta Bruto eta Casiorekin enfrentatu zen eta horretarako, Marco Antonioren eta Lepidoren etsaiekin aliatu zen, triunbirato bat osatzeko.

Augusto, boterea sakabanatu zuen Marco Antoniorekin. Oriental aldea utzi zion eta bera bitartean Roman zegoen. Gero, Perugiako gerran parte hartu zuen non Augusto, Marco Antonio garaitu zuen. Beste leku banaketa ezarri zen eta Marco Antonio eta Augustoren arrebaren erlazioa, sigilatu zuen.

Augusto Ponpeiorekin borroketan zegoen bitrtean Nauloque batailan, Marco Antonio eagina zuen Cleoprata VIIz ( Egipton ). Actium batailaren ostean, Augusto, Alejandrian sartu zen neta Marco Antonio eta Cleopatra suizidatu egin ziren.

Egiptoko konkistarekin, Augusto (Roma menpean zuela), mediterraneo osoko menpea hartu zuen.

Errepublika, monarkia bihurtu zuen (Inperio). Bere botere politikoa onura guztiak erreformatu zituen. Eta Danubio eta Itsaso Beltzaren hedaena jarraitu zuen.

Hiru aldiz eskondu zen baina bakarrik alabak izan zituen eta mutil bat ere ez, orduan Tiberio (bere alaba baten mutila) adoptatu zuen, gero botereari gehitu zion.